یادداشتی بر اسطوره ضحاک (مطالعه تطبیقی میان شاهنامه-کوش نامه و گزیده ای از متون اسلامی)

author

Abstract:

چکیده:اسطورۀ اژی‌دهاک یکی از قدیمی‌ترین و شناخته شده‌ترین اسطوره‌ها در ادب فارسی از دوران کهنسال تا به دوران اسلامی است. اسطورۀ اژی‌دهاک از راه متون اوستایی شناخته شده است؛ در ادبیات زرتشتی به زبان پهلوی نیز، اسطوره‌ای شناخته شده بشمار می‌آید. بس پیداست که این اسطوره، یادگار نوشته‌های پسا-ساسانی را نیز به‌شدت تحت تاثیر قرار داده است. مطالعۀ تطبیقی این اسطوره در منابع اسلامی از بن مایۀ همانند و نزدیک آن در منابع عربی-فارسی حکایت دارد. با وجود این، در کوش نامه، سرودۀ حکیم ایرانشان ابی الخیر، داستان درمان بیماری ضحاک با پیدایی پزشکی هندی گره خورده است که این نکته در سایر متون عربی-فارسی شناخته شده، دیده نمی‌شود. این مقاله تلاش دارد تا به‌یاری رخدادهای نخستین سده‌های اسلامی، چرایی حضور این پزشک هندی در درمان بیماری ضحاک را توضیح دهد؛ آنجا که نگارنده ضحاک را با هارون و پزشک هندی را با پزشک نامدار هندی یعنی منکه، پزشک معالج آن خلیفۀ ستمگر، سنجیده است. واژه‌های کلیدی: ضحاک، کوش نامه، منکه هندی، متون عربی-اسلامی.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مطالعه ی تطبیقی علی نامه و شاهنامه

منظومه علی نامه هم اکنون نخستین حماسه مذهبی محسوب می شود که به زبان فارسی سروده شده. هر چند مبنای علی نامه بر نقل وقایع از منابع تاریخی است، اما سراینده به گزینش رویدادها پرداخته و از آمیختن واقعیت و خیال و با الگوبرداری از شاهنامه دو جنگ جمل و صفین را در قالب قصه منظوم و در 12 مجلس پرداخته است. این الگوبرداری هم در زبان حماسی و هم در صور خیال است، اما گاه در همان الگوها تغییراتی ایجاد کرده و آ...

full text

فر در شاهنامه فردوسی و گرال در رمان های آرتوری : مطاله تطبیقی دو درونمایه اسطوره ای

در سال 1939 سر جهانگیر کویاجی چند مطالعه درباره‌ی شاهنامه به چاپ رساند و در این پژوهش ها درونمایه های حماسه‌ی فردوسی را رمان‌های آرتوری مقایسه کرد. از میان این درونمایه ها می‌ توان به مقایسه‌ی مفهوم فر یا فره در شاهنامه و گرال در رمان ‌های آرتوری اشاره کرد. درست است که میان این دو مفهوم تشابهات زیادی وجود دارد اما در عین حال بسیار متفاوت هستند. پس از مطالعه و واکاوی متون در می یابیم که باید جان...

full text

نقد تطبیقی اسطوره آفرینش در شاهنامه فردوسی و مهابهاراتای هندی

شباهت‌های فراوانی که در باورهای باستانی دینی و حماسی ایران و هند یافت می‌شود، نشانگر هم‌ریشه‌بودن فرهنگ و تمدن ایرانی و هندی است. بیشترین شباهت را میان ایران و هند می‌توان در حماسه مهابهاراتا و شاهنامه فردوسی یافت. حتی در آیین زردشت نیز شباهت‌هایی فراوان با آیین هندو به چشم می‌خورد. خوردن گیاه هوم و قربانی‌کردن‌ها همه به یکدیگر شباهت دارد. در دو حماسه ایرانی و هندی، بسیاری از شخصیت‌ها شبیه به ی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 13

pages  1- 12

publication date 2016-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023